Erişkin Skolyozu, Belirtileri ve Teşhisi

Omurga eğriliklerinde, daha erken yaşta oluşmuş olan eğriliklerin erişkin yaşa taşınması olabileceği gibi daha önce eğriliği olmayan kişilerde de çeşitli sebepler ile erişkin yaşta omurga eğrilikleri oluşabilmektedir. 

Omurga eğriliğinin bir iç bükey tarafı, bir de dış bükey tarafı vardır. İç bükey tarafta sıkıştırıcı kuvvetler omurlar arası hareketleri sağlayan faset eklemleri üzerinde aşırı yüklenmelere neden olurken; bu baskı sinirlerin kanal içinde sıkışmasına neden olabilir. Ayrıca omurga yapısındaki yıpranma nedeniyle eklemlerde gelişen fazla kemik oluşumları ya da yumuşak dokularda kalınlaşmalar da sinir sıkışmasını artırabilir.

Erişkin idiyopatik skolyoz

Kişide çocukluk yaşlarında ağrısız olarak başlayan; ancak belirtilerini (Ağrı, duruş bozukluğu vb.) ilerleyen yaşlarda gösterebilen bir rahatsızlıktır.(şekil-1)

Çocukluk çağında ortaya çıkabilen bu skolyoz türünün nedeni bilinemediği içinidiyopatik skolyoz olarak da adlandırılmaktadır.

Erişkin idiyopatik skolyozda faset eklemlerde dejenerasyon nedeniyle şiddetli ağrı olabilir. Göğüs kafesinde oluşabilecek aşırı deformasyon nedeniyle solunum fonksiyonları etkilenebilir ve hastalarda çabuk yorulma ve solunum sıkıntıları ortaya çıkabilir.

Erişkin dejeneratif skolyoz

Erişkin dejeneratif skolyoz ise yaşlanma ile birlikte omurga yapısının eskimesi ve yıpranma sonucu oluşan skolyoz türüne denir. Genellikle 50 yaş üstü kişilerde ortaya çıkar. Yine bu yaşlarda ortaya çıkan osteoporoz, erişkin dejeneratif skolyozun nedenlerinden biri olabileceği gibi eğriliğin artmasına da neden olabilir. Osteoporoz, kemiklerdeki kalsiyumun azalmasıyla ortaya çıkan, halk arasında ise kemik erimesi olarak da bilinen bir hastalıktır. (şekil-2)

Dejeneratif skolyoz en sık hangi bölgelerde görülür

Yıpranma ile ortaya çıkan dejeneratif skolyoz omurganın boyun, sırt ve bel bölgelerinin herhangi birisinde görülebilir; ancak en çok görüldüğü bölge bel bölgesidir.

İleri derecede erişkin dejeneratif skolyozlu kişilerde omurganın sağlamlığı ve dengesi bozulabilir. Bu bozukluk ön ve arka planda omurgayla, gövdenin yana doğru yatmasına ve bel bölgesi anatomik açısının azalmasıyla gövdenin öne doğru yatmasına neden olabilir. Bu dengesizlikler eğriliğin şiddetinin artmasına neden olabildiği gibi hastanın hareket kabiliyetlerini de etkileyerek, ağrıya neden olabilir.

Erişkin dejeneratif skolyozlu hastalarda sırt ağrısı, bel ağrısı ve sinir sıkışmasına bağlı sinirin dağılım alanı boyunca ağrı (radikülopati) ve sinirin beslediği kaslarda güç kaybı gözlenebilir. Bazı durumlar da omurganın aşırı deformasyonu ve yük altında kalması sonucu omurganın bir tanesi öne, arkaya veya yana doğru kayabilir.

Erişkin dejeneratif skolyoza ek olarak omurga yapısında ortaya çıkabilecek bu deformitelerde omurga kemiğinin öne kaymasına spondiloliztezis, arkaya doğru kaymasına retroliztezis ve yana doğru kaymasına ise lateral liztezis denir. Omurga yapısındaki kemik kaymaları ağrıya neden olabileceği gibi, sinir veya omurilik sıkışmasına bağlı olarak bacak ağrısına ve kas güçsüzlüğüne de neden olabilir.

Erişkin skolyozunun belirtileri nelerdir

Erişkin skolyozunda genellikle hasta, gövdesindeki deformiteyi ve denge bozukluklarını kendisi fark eder. Aynı zamanda boyda kısalma, giyeceklerin olmaması veya iyi durmaması gibi bulgular ile eğriliğin farkına varabilirler. Ancak bel ağrısı ve yeti kaybı genellikle hastayı doktora götüren iki önemli şikayet olarak karşımıza çıkmaktadır. Uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkmakta zorlanma, yürümenin ilk adımlarında zorluk çekme, sırt, bel kaslarında spazm, yürüme mesafesinde yıllar içinde giderek azalma ve bacaklarda yorgunluk hissi başlıca şikayetler olarak görülebilir.

Ciddi sinir basısı olan hastalarda, bacaklarda kuvvet kaybı ve uyuşukluk hissine de rastlanabilir. Sırt bölgesi skolyozlarında hastalarda nefes almada zorlanma ve çabuk yorulma da görülebilir.

Erişkin Skolyozunda Teşhis

Hastanın şikayetleri ve skolyozun eğrilik derecesi tedavi kararını etkileyen önemli unsurlar arasındadır. Kişi doktora şikayetleri konusunda ayrıntılı bilgi vermelidir. Bu süreçten sonra doktor, hasta şikayetlerini değerlendirerek şu tetkikleri isteyebilir:

Direkt radyografi

Ön, arka ve yan bel grafileri ile ayakta skolyoz grafileri.

MR

Eğer bacaklara vuran ağrıda; kuvvet kaybı, idrar ve dışkılama fonksiyonlarında değişiklik varsa, manyetik rezonans görüntüleme gerekli olabilir.

Bilgisayarlı tomografi (BT) - MyeloBT

Doktor özellikle kemikle ilgili daha ayrıntılı görüntülemeyi gerekli görürse BT isteyebilir. Eğer skolyozun eğrilik derecesi yüksek ise, doktorunuz omurilik ve basıların MR ile iyi görüntülenemeyeceğini düşünüyorsa daha iyi görüntülemek için MyeloBT de isteyebilir.

Elektrotanısal testler

Özellikle bacak (Radiküler) ağrısı olan hastalarda sinir basısının hangi seviyeden kaynaklandığını anlamak ve diyabet hastalığı olan hastalarda sinir hasarının omurgadan mı yoksa diyabet hastalığına mı bağlı olduğunu ortaya koyabilmek için bu testler istenebilir.